Ukazało się opracowanie dotyczące wykorzystania leśnego materiału rozmnożeniowego w kontekście zmian klimatycznych.
Publikacja ta formułuje pewne wnioski, które mają wydźwięk praktyczny. Zamieszczam je poniżej przetłumaczone.
Przemieszczanie LMR jest jedną z metod dostosowania lasów do zmian klimatu.
Populacje drzew leśnych przystosowały się (genetycznie) przez długi okres wzrostu do środowiska. W wyniku tej adaptacji powstały proweniencje i rasy lokalne. Procesy adaptacji nie są skończone i nadal trwają. Zmiana klimatu spowoduje zmiany warunków siedliskowych, które mogą zachodzić w takim tempie, że naturalne procesy (dobór naturalny, przepływ genów, migracja) oraz procesy ewolucyjne i adaptacji nie wystarczą bo są zbyt wolne. Zatem, przemyślana ingerencja człowieka i przemieszczanie LMR (tzw. wspierana migracja) jest polecaną metodą działań zmierzających do przeciwdziałania skutkom zmian klimatu dla lasów, szczególnie w tych rejonach, które są najbardziej na nie narażone.
Lokalne proweniencje nie zawsze są najlepsze
Lokalne populacje drzew, które wykształciły się na drodze procesu naturalnej selekcji tworzą regionalną pulę genów. Z różnych powodów biotycznych i abiotycznych populacje lokalne nie zawsze wykazują najlepsze cechy (dla gospodarki leśnej) w testach. W dodatku w Europie można wskazać populacje o znanej wartości, lecz o nie znanym pochodzeniu pierwotnym bo informacje te zostały zagubione. Lokalne pochodzenie nie zawsze będą najlepiej dostosowywać się do zmian klimatycznych. Zmieniające się warunki, powodują to że, leśnicy powinni uwzględniać przy zakładaniu nowych upraw zarówno lokalny jak i nielokalny LMR.
We wspomaganej migracji należy promować przenoszenie proweniencji w ramach gatunku zamiast wymiany gatunków
Badania pokazały, że zdolności adaptacyjne w obrębie gatunku są bardzo duże. Pomimo tego, przy projektowaniu upraw leśnicy często w obliczy zmian klimatu wymieniają gatunki wrażliwe na inne bardziej odporne, nie próbują wykorzystywać odporniejszych i bardziej dostosowanych proweniencji. W związku z tym istnieje pilna potrzeba rozpowszechniania wiedzy o adaptacyjnym potencjale wewnątrz gatunkowym (proweniencyjnym), który jest łatwo dostępny przez sięgnięcie do różnych pochodzeń LMR w obrębie gatunku drzewa.
Transfer LMR ma też swoje ograniczenia
Wraz ze wzrostem temperatury i okresów suszy będzie też zwiększać się zapotrzebowanie na wykorzystanie w nowozakładanych uprawach LMR z proweniencji z cieplejszych regionów południowych. Jednak, tak długo jak występują zjawiska ekstremalne takie jak późne przymrozki, to populacje południowe zalecane są tylko w wyjątkowych wypadkach, gdyż narażone są one na przemarzanie a transfer LMR musi być dobrze udokumentowany. Wtedy z ekologicznego punktu widzenia przemieszczanie populacji na krótkie odległości zamiast długich będzie bardziej odpowiednie. Przy wspieranej migracji ochrona lokalnych zasobów genetycznych powinna stosowana. Zarządcy lasów powinny szczególnie chronić zagrożone populacje z krańca zasięgu gatunku, które mogą być stosowane przez innych w odpowiednich dla nich warunkach środowiska.
Zalecany jest przegląd reguł przemieszczania LMR na poziomie europejskim
Regiony pochodzenia wyznaczają przestrzenne granice odnośnie przenoszenia LMR w Europie. Ich liczba i rozmiar różnią się w poszczególnych krajach, ponieważ przy ich definiowaniu stosowano różne podejścia. Obrót transgraniczny LMR jest coraz bardziej popularny, lecz krajowe zalecenia rzadko oferują wytyczne w podejmowaniu decyzji gdzie przywożony materiał mógłby być używany. Reguły przemieszczania nasion powinny uwzględniać również ogólnoeuropejską perspektywę jak i powinny brać pod uwagę możliwe zmiany klimatu.
Podczas produkcji i handlu potrzebna jest bardziej dokładna kontroli obrotu LMR.
Ramy prawne obrotu LMR i wprowadzenia go na rynek są dobrze zdefiniowane na poziomie UE i OECD. Jednak na poziomie krajowym nadal utrzymują się znaczne różnice odnośnie kontroli pochodzenia LMR poszczególnych etapach produkcji. Niezbędna jest współpraca między agencjami kontrolnymi w państwach UE i państwach współpracujących oraz harmonizacja procedur i mechanizmów kontroli. Osiągnięcia biologii molekularnej, pozwalają agencjom na łatwe i niezbyt kosztowne monitorowanie przemieszczania LMR począwszy od zbioru do wysadzenia w uprawie.
Potrzeba dokumentacji LMR wzrasta wraz ze zmianą klimatu
Obecnie najlepiej dostosowane pochodzenia mogą nie być najlepsze w przyszłości z uwagi na zmiany klimatu. Gromadzenie informacji o sukcesach i porażkach w decyzjach leśników odnoście przemieszczania LMR może pomóc w dostosowaniu strategii przenoszenia pochodzeń. Dane na temat pochodzenia LMR, warunki zbioru, różnorodność genetyczna i metody produkcji mogą być kluczowe w wyjaśnieniu charakteru wzrostu upraw, dlatego też, jest to szczególnie ważne.
Hodowla selekcyjna oferuje możliwości przeciwdziałania skutkom zmian klimatycznych w leśnictwie
Programy hodowlane koncentrują się zazwyczaj na poprawie wydajności, jakości drewna i odporności na szkodniki i choroby. Odporność, tolerancja na suszę lub zwiększone okresy stresu spowodowane wahaniem wody stają się priorytetem w programach selekcyjnych i umożliwiają prowadzenie prac w dużych populacjach hodowlanych. W związku z tym taki wyhodowany na zamówienie materiał może być dostarczony w celu zakładania upraw w szerokim spektrum warunków jakich jakie będą wymagane dla ich dobrego wzrostu.
Niezbędne jest kontynuowanie badań proweniencyjnych nad zmianami klimatu
Badania proweniencyjne umożliwiają prowadzenie badań z dziedziny ekologii ewolucyjnej nad zmianami klimatu oraz umożliwiają formułowanie najbardziej wiarygodnych wytycznych odnośnie przemieszczania LMR. Serie doświadczalne wymagają rozbudowania i uaktualnienie poprzez włączenie do nich populacji marginalnych i innych z rejonów niedostatecznie reprezentowanych w badaniach. Badania na nich powinny być wykonywane w regularnych odstępach. Należy podjąć wysiłki na poziomie europejskim w celu gromadzenia i analizy danych na poziomie gatunku, tak aby wyniki mogły być wykorzystane w praktyce.
Należy uzupełnić braki wiedzy odnośnie mechanizmów adaptacji u drzew leśnych
Zrozumienie mechanizmów adaptacji i potencjału genetycznego populacji drzew leśnych i ich reakcji na zmiany środowiska w czasie i w przestrzeni są kluczowe dla poznania roli jaką może pełnić LMR w minimalizowaniu negatywnych skutków zmian klimatycznych. W szczególności nie znane są dokładnie molekularne podstawy adaptacji i relacje pomiędzy zmiennością genetyczną a zmiennością fenotypową obserwowaną w różnych środowiskach. W tym kontekście należy zintensyfikować współpracę międzynarodową.
Sposób informowania o wartości LMR, właścicieli lasów, menedżerów i polityków wymaga poprawy
Społeczność naukowa ma obszerną wiedzę na temat możliwości wykorzystania różnych pochodzeń LMR i w minimalizacji negatywnych skutków zamian klimatycznych. Dotychczas prowadzone szkolenia w tym zakresie powinny być dalej kontynuowane a nawet intensyfikowane. Sposoby przekazywania wiedzy i rozwijanie dialogu pomiędzy nauką a praktyką zarządzaniem i polityką powinny być dalej udoskonalane, bardziej niż było kiedykolwiek.